اصول ایمنی در محیط کار:

تعریف ایمنی را می توان حفاظت از انسان و کارآیی او در برابر صدمات و پیشگیری از هرگونه حادثه ای برای وی معنا کرد. اولین تلاش انسان به منظور بهبود ایمنی، ۲۰۰۰ سال پیش در کتاب تاریخ طبیعی Pliny و Elder آمده است؛ مثلا در این کتاب آمده است که به منظور جلوگیری از استنشاق مواد سمی، لازم است که کارگران از ماسک های حفاظتی استفاده نمایند و از اولین وسایل ایمنی لامپ های ایمنی معادن را می توان به حساب آورد.
برای ایجاد یک محیط سالم برای افراد به طوری که کارگران بتوانند بدون دغدغده و ترس از خطرات کار به فعالیت خود ادامه دهند، نیاز است که مقررات ایمنی و دستورالعمل های مربوطه رعایت شوند.
در نتیجه می توان گفت نگرانی آینده ای نا مشخص که زائیده و معلول حوادث و سوانح در محیط کار می باشد از جامعه صنعتی کشور پاک می شود. اگر مسئول ایمنی وجود نداشته باشد، به غیر از اینکه صنعت اصلا پیشرفت نمی کند، بلکه دچار هرج و مرج و از هم پاشیدگی شده و دیر یا زود به سوی زوال تدریجی سوق پیدا می نماید.

وظیفه تهیه تجهیزات ایمنی کار بر عهده چه کسی است؟

اما نکته مهم اینجاست که چه کسی وظیفه تهیه این ایمنی را بر عهده دارد؛ یعنی این وظیفه بر عهده کارگران است یا کارفرمایان؟ برای پاسخ به این سوال، به قانون رجوع می‌کنیم. ماده ۹۱ قانون کار این سوال را پاسخ می‌دهد:

«کارفرمایان و مسئولان کلیه واحد های موضوع ماده ۸۵ این قانون مکلف هستند بر اساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین ‌حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل فوق‌الذکر را به ‌آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند. افراد مذکور نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و‌ بهداشتی فردی و اجرای دستورالعمل‌ های مربوطه کارگاه می ‌باشند.»

مدیران هر نوع کسب و کاری مسئولین ایمنی کارکنان آن جا می باشند و وظیفه افزایش ایمنی محیط کار را به عهده دارند. جهت انجام این امر، آن ها باید همه عوامل خطرات موجود در محیط کار را سناخته و ارزیابی کنند و بعد از آن به فکر یافتن چاره ای برای از بین بردن این خطرات باشند. پرسنل باید به کلیه تجهیزات ایمنی مناسب و کافی مجهز شده و آموزش های لازم را ببینند. بعد از آموزش دیدن نوبت به پرسنل می رسد که وظیفه به کار گیری درست این اصول را در کار خود به عهده دارند.

تجهیزات ایمنی در مشاغل مختلف:

• آهنگری:

1. عینک تراشکاری و کفش ایمنی
2. دستکش و پیش بند چرمی و گوشی حفاظتی

• نقاش یا رنگ کار:

1. کلاه ایمنی دارای گوشی از جنس پلاستیک
2. دستکش از نوع پلاستیکی
3. ماسک یکبار مصرف (ماسک کاغذی) ضد گرد و غبار و چکمه پلاستیکی

• کارگر ساختمانی:

1. دستکش از جنس لاستیک
2. کفش ایمنی مناسب
3. کلاه ایمنی با کیفیت
4. در حد امکان کمربند ایمنی

• تراشکار:

1. عینک تراشکاری با کیفیت
2. کفش ایمنی
3. در صورت نیاز سربند و مچ بند

• کارگر حلبی ساز:

1. دستکش کف چرمی
2. پیش بند چرمی
3. کفش ایمنی

• نجار:

1. ماسک ضد گرد و غبار
2. کفش ایمنی مناسب
3. دستکش چرمی
4. عینک حفاظتی
5. در صورت نیاز گوشی حفاظتی

• مکانیک:

1. عینک تراشکاری
2. دستکش چرمی
3. کفش ایمنی مناسب

• برق کار و کارگر شاغل در حوزه مخابرات:

1. کلاه ایمنی مناسب
2. دستکش و کفش ایمنی که دارای عایق الکتریسیته باشد
3. در صورت لزوم کمربند ایمنی و همینطور ابزار کار با دسته های عایق الکتریسیته که از مهم ترین لوازم ایمنی می باشند.

• جوشکار و کمک جوشکار:

1. کلاه ایمنی
2. کفش ایمنی
3. عینک جوشکاری و یا به جای آن ماسک جوشکاری
4. پیش بند و آستین
5. گتر چرمی
6. کمربند ایمنی

• کارگر شیشه گر:

1. دستکش ایمنی
2. پیش بند از جنس چرم و گتر چرمی
3. عینک محافظ

• کارگر چاه کن یا مقنی:

1. کلاه ایمنی
2. دستکش از جسن لاستیک
3. چکمه لاستیکی ساق بلند
4. کمربند ایمنی مجهز به طناب نجات
5. چراغ قوه یا چراغ روشنایی سیار با ولتاژ کمتر از ۲۴ ولت
6. ماسک مجهز به کپسول اکسیژن
7. در صورت نیاز ماسک ضد گاز و عینک محافظ ضد گرد و غبار

• کارگر معدن:

1. کلاه ایمنی مقاوم
2. پوتین ایمنی با جنس لاستیک و از نوع ساق بلند
3. ماسک حفاظتی
4. دستکش حفاظتی
5. چراغ ایمنی معدن
6. در صورت نیاز کمربند ایمنی مجهز به طناب نجات

• کارگر چاپخانه:

1. چکمه پلاستیکی و دستکش پلاستیکی از نوع آزمایشگاهی
2. پیش بند پلاستیکی
3. ماسک محافظ در برار بخار مضر

• کارگرانی که با مایعات شیمیایی یا اسید ها سرکار دارند:

1. عینک ضد اسید
2. دستکش پلاستیکی ساق بلند
3. پوتین پلاستیکی
4. ژاکت و پیش بند پلاستیکی

• قالب ریز و ریخته گر:

1. کلاه ایمنی
2. عینک محافظ
3. دستکش مناسب
4. پیش بند و گتر نسوز
5. کفش ایمنی
6. ماسک مخصوص بخار های مضر

• کارگرانی که وظیفه حمل بار سنگین بر عهده دارند:

1. کلاه ایمنی
2. دستکش از نوع چرمی
3. پوتین ایمنی

• کارگر شاغل در توربین بخار:

1. گوشی محافظ
2. کفش از نوع تخت و از جنس لاستیکی
3. دستکش ایمنی

• کارگر سردخانه:

1. دستکش حفاظتی
2. پیش بند حفاظتی
3. لباس کامل سردخانه
4. پوتین ایمنی
5. کلاه حفاظتی

• کارگر آزمایشگاه:

1. عینک ضد اسید
2. دستکش پلاستیکی ساق بلند
3. پیش بند پلاستیکی
4. در صورت نیاز گتر محافظ
5. ماسک محافظ مخصوص بخارات مضر