آرماتور چیست؟

در میان ملزومات راه و ساختمان ، آرماتور ها که وظیفه افزایش استحکام و مقاومت سازه را بر عهده دارند، در قسمت های مختلف یک ساختمان کار گذاشته می شوند. در تعریفی می توان این چنین گفت که به انواع میلگرد یا مقاطع فولادی که از میلگرد ساخته شده‌اند، مانند خاموت و سنجاقک، آرماتور می ‌گویند.

تفاوت آرماتور و میلگرد:

این سوال برای بسیاری از افراد پیش می آید که تفاوت آرماتور و میلگرد در چیست؟ زیرا خیلی از مواقع این دو اصطلاح به جای یکدیگر استفاده می شوند و شاید بسیاری تفاوت آن ها را ندانند. در حال حاضر این امری بسیار عادی می باشد که در صنایع ساختمان سازی این دو اسم، به جای هم به کار روند. این در حالی است که با نگاهی به لغت نامه مهندسی عمران متوجه می شویم که میلگرد در زبان انگلیسی با کلمه bar و آرماتور با کلمه reinforcement bar یا rebar تعریف می گردد. 

حال برای جدا کردن تعریف این دو قطعه می توان اینطور گفت که زمانی که از این میله های فولادی در قطعات بتنی استفاده نکرده ایم، خم و برش ها را بر روی آن ها انجام نداده ایم، با استفاده از سیم آرماتوربندی در المان های سازه ای از آن ها استفاده نکرده ایم و اصطلاحا آن را نبسته ایم میلگرد نام می گیرند. 

حال در زمانی که همین محصولات خم و برش می شوند، و طبق نقشه های اجرایی به وسیله سیم های آرماتوربندی بسته شده یا در بتن جایگذاری می گردند، آرماتور نام می گیرند.

آرماتوربندی چیست؟

به فرآیندی که طی انجام آن میلگرد ها و دیگر محصولات فولادی، با ترتیب مخصوصی در کنار هم قرار گرفته و از طریق جوشکاری سرد یا بست های فلزی به هم وصل می شوند، آرماتور بندی گفته می شود. انجام این کار در ساخت ساختمان های مدرن، یکی از مهم ترین امور به حساب می آید زیرا موجب آن می گردد که ساختمان از لحاظ اصول مهندسی، مورد قبول قرار گیرد. به زبان ساده تر می توان گفت با ترکیب آرماتور و بتن خالی نوعی سنگ مصنوعی ساخته می شود که از هر جهت مناسب می باشد؛ زیرا بتن حالت خمیری داشته و به هر حالتی شکل می گیرد در این حین آرماتور به بتن کمک می‌کند که به شکل دلخواه مهندسین سفت شود و به اندازه کافی محکم شود.

آرماتور بندی می تواند از طریق چیده شدن تعدادی میلگرد ساده و راست بر روی هم انجام شود همچون زمانی که برای سقف به کار می رود؛ همچنین می تواند به شکل میله‌های خمیده و در هم تنیده باشد که در ستون ‌ها و فونداسیون به کار می رود. به هر حال به هر شکل که انجام شود آرماتور بندی حتما باید طبق اصول مهندسی انجام شود و در آن از اندازه ‌های مناسب میلگرد استفاده شود. برای مثال در آرماتور بندی سازه ‌های بتنی بزرگ همچون مجتمع ‌های چند طبقه، از میلگرد های بزرگتر مانند ۱۳، ۱۶ و ۲۰ و در آرماتور بندی سازه‌ های کوچکتر از میلگرد های با قطر کمتر استفاده می شود.

انواع میلگرد برای آرماتور بندی:

همانطور که گفته شد آرماتور ها در شرایط مختلف و با مقاومت های مختلفی استفاده می شوند که شامل موارد زیر می شوند:

• فولاد A۱: فولادی صاف و بدون آج و نرم است.
• فولاد A۲: فولادی آجدار و نیمه سخت است.
• فولاد A۳: فولادی دارای آج های پیچیده و سخت است.

انواع کاربرد آرماتور در بتن:

آرماتور ها با اشکال مختلف در قسمت های بتنی به کار می روند که اصولا در نقشه های سازه ای، به شکل دقیق ترسیم می گردند. برخی از مهمترین کاربرد های مختلف آن ها عبارتند از:

• خاموت:

جلوگیری از بیرون زدگی آرماتور های طولی و جلوگیری از گسترش ترک.

• ادکا:

تحمل لنگر های منفی در تکیه گاه های تیر و  تحمل نیرو های برشی.

• سنجاقی:

تقویت مقاومت برشی خاموت ها و اتصال کامل بین میل گرد های طولی و خاموت.

• میلگرد راستا:

افزایش مقاومت کششی بتن.

• خرک:

قرار دادن دو شبکه متوالی افقی با فاصله معین در داخل قالب (در بتن ریزی های کف و فونداسیون).

• رکابی:

در امتداد نگه داشتن آرماتور های طولی یا عمودی در بتن ریزی دیوار ها و دال ها ( به شکل حرف u) یا بین دو سفره آرماتور (شبکه مش‌ بندی).

خم و برش میلگرد جهت آرماتوربندی:

همانطور که گفته شد یکی از امور تبدیل میلگرد به آرماتور انجام خم و برش است که این کار هم باید مطابق اصولی خاص انجام گردد:

1. برشکاری به وسیله قیچی و سنگ فرز و در دو نوع انجام می گیرد. 
2.  میلگرد های با قطر معمول به آسانی با قیچی بریده می شوند و جهت برش میلگرد های قطور از سنگ فرز استفاده می شود.
3. خمکاری میلگرد به منظور ایجاد هندسه مناسب آرماتور بندی و از طریق اهرم دستی و دستگاه خم زن انجام می شود.
4. لازم است که این پروسه روی میلگرد در دمای معمولی انجام گیرد و اعمال هوا برش جهت برش طبق مقررات ممنوع است.
5. برشکاری و خمکاری میلگرد به منظور آرماتور بندی در دمای کمتر از ۵ درجه سانتیگراد ممنوع است.

مزایای استفاده از آرماتور ها در مقاوم سازی سازه بتنی :

• آرماتور ها قوی و قادر به مقاومت در برابر سختی ساخت و ساز می باشند.
• آرماتور ها به راحتی در همه جای کشور قابل دسترس هستند. 
• آرماتور ها توسط کلیه قوانین طراحی بتن در سراسر جهان پذیرفته شده اند.
• میلگرد و بتن دارای ضریب مشابهی از انشعابات حرارتی هستند؛ بنابراین یک عضو ساختاری بتن تقویت شده میلگرد، تغییرات دما را به حداقل خواهد رساند.
• آرماتور ها قابل جوش و غیر مغناطیسی هستند.
• آرماتور ها مقاومت کششی بالایی داشته و نسبت به فرسودگی مقاوم اند.
• آرماتو ها به آسانی در پایان عمر طراحی ساختار، بازیافت می شود.
• آرماتور به طور کلی دارای خواص یکنواخت در تمام جهات است و مقاومت برشی مشابه نیروی طولی است.

برای دریافت مشاوره بیشتر می توانید با ما در تهران ابزار در تماس باشید.