درباره ارت سنج

ارت سنج چیست:

دستگاه ارت سنج یا ارت تستر (earth tester) یک ابزار دقیق برق است که می تواند میزان مقاومت زمین را اندازه گیری و ارزیابی کند. این ابزار یکی از مهم ترین ابزار برای سنجش و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم های چاه ارت محسوب می شود. زیرا در صورت بروز اتصال و عدم تعادل بار نه تنها به تجهیزات چاه ارت آسیب وارد می شود بلکه سبب برق گرفتگی افراد نیز می شود. ارت سنج نه تنها میزان مقاومت چاه ارت را اندازه گیری می کند بلکه برای اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک نیز کاربرد دارد. ارت سنج وظیفه دارد تا هر جریان الکتریکی که وارد سیستم چاه ارت شود را به صورت کامل به زمین منتقل کند.

مهم ترین کاربرد های ارت سنج:

لازم است تا اپراتور و مهندسین مسئول در حوزه مقاومت زمین، درک درستی از سیستم زمینی داشته باشند، تا بتوانند بدون محدودیت از آرایش های مختلف سیستم الکترود در محل های مناسب استفاده کنند. ارت سنج جزو لوازم اندازه گیری بسیار دقیق و جدیدی است که برای مشخص کردن کیفیت سیستم زمین مورد استفاده قرار می گیرد. از ارت سنج در کاربردهای گوناگون جهت بررسی سیستم زمین و مقاومت آن استفاده می شود. برخی از کاربردهای مهم آن عبارتند از:

تیر برق:

شبکه ‌های انتقال تیر برق دارای یک پورت متصل به زمین است که در برابر صاعقه از آن محافظت می کند. به دلیل وجود ترانسفورماتور های توزیع دو الکترودی امکان اندازه گیری مقاومت زمین نیز به آسانی فراهم می‌گردد.

روشنایی در خیابان:

در روشنایی‌های خیابانی نیز از ارت سنج مشابه تیر برق استفاده می شود. به دلیل اتصال ارت به زمین می توان به شکل دقیق مقاومت زمین را اندازه گیری نمود.

سیستم حفاظت از صاعقه

سیستم حفاظت از صاعقه در همه ساختمان ها با کیفیت الکترودهای زمین اجرا می گردد. الکترودهای زمین معمولا در گوشه‌های ساختمان قرار می گیرد. در ساختمان‌ های بزرگ اضافه کردن الکترود های اضافی در بین الکترودهای گوشه قرار می‌گیرد.
در سیستم حفاظت از صاعقه، ساختمان ها معمولا سیستم ها قابلیت تعویض قطعات را دارند، تا امکان تست پیوستگی دوسیمه به خوبی فراهم آید.

تابلوی انشعاب گیری از کابل:

یکی دیگر از کاربردهای ارت سنج آزمایش الکترود زمین در محل اتصال و انشعاب گیری از کابل ها است.

باجه های تلفن:

باید با استفاده از الکترودهای زمین، مقاومت باجه ‌های تلفن به خوبی مورد آزمایش قرار بگیرند تا نحوه کار کرد آن به درستی صورت بگیرد.

چگونگی عملکرد ارت سنج:

یک پایه ترمینال سیم پیچ فشار به یکسو کننده و انتهای دیگر آن به الکترود زمین متصل است. به همین ترتیب، سیم پیچ جریان نیز از یک سمت به یکسو کننده و از سمت دیگر به الکترود زمین متصل می شود. ارت‌سنج به وسیله یک سیم پیچ پتانسیل که بین آهنربای دائمی قرار گرفته، مستقیما به ژنراتور DC اتصال دارد. برای آن که نشانگر بتواند میزان مقاومت زمین را نشان دهد، باید سیم پیچ به نشانگر متصل شده و نشانگر در مقیاس کالیبره شده ثابت بماند. انحراف نشانگر بستگی به نسبت ولتاژ سیم پیچ فشار به جریان سیم پیچ جریان دارد.

ضرورت استفاده از دستگاه ارت سنج:

از ارت‌سنج برای خنثی کردن ولتاژهای اضافه تولید شده در بدنه دستگاه‌های الکترونیکی و رسانای مختلف که با برق کار می‌کنند، استفاده می‌شود. معمولا ولتاژهای اضافی بر اثر برخورد صاعقه با دکل‌های کامپیوتری ایجاد می شود. ولتاژ های اضافی بسیار خطرناک هستند و سیستم ارت‌سنج برای محافظت افراد و دستگاه‌‌ها در برابر این ولتاژها اضافی ضروری است.

امروزه با سیستم‌های دیجیتالی بسیار حساسی که در اتوماسیون‌ها و سیستم‌ها و… به کار می رود. باید سیستم‌ های حفاظتی گراندینگ (earthing) قوی‌تری به‌کار گرفته شود تا بتواند از تمامی لوازم الکترونیکی محافظت کند. معمولا سیستم‌های حفاظتی جدید که قوی‌تر می باشند در پست‌های خیابانی، تیرهای چراغ برق، برج‌های مخابراتی و فضاهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دلایل استفاده از سیستم ارت به صورت خلاصه در زیر آمده است:

جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه و خطرات زیادی که برای بخش‌های اصلی دستگاه‌ها دارد.
حفظ ایمنی تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در برابر افزایش
محافظت از جان انسان‌ها و ایمن کردن لوازم در شرایط اتصالی نیروی برق به بدنه دستگاه‌ها
هر نوع ولتاژ اضافی را حذف کرده و از آسیب رساندن به موتور دستگاه جلوگیری می‌کند.
یک محیط امن و شرایط ایده‌آل برای کار کردن افراد با دستگاه‌های مختلف را به وجود می‌آورد.
جلوگیری از کلیه ولتاژهای تماسی که در بدنه دستگاه رخ می‌دهد.

انواع ارت سنج بر اساس عملکرد

ارت سنج سه سیمه:

ساده‌ترین و متداول‌ترین نوع ارت سنج، ارت تستر سه سیمه نام دارد که با اتصال یک سیم به چاه ارت و دو پین به فواصل ۵ الی ۱۰ متر از یکدیگر اندازه‌گیری مقاومت چاه ارت را انجام می‌دهد.

ارت سنج چهار سیمه:

این نوع ارت تستر علاوه بر اندازه‌گیری مقاومت چاه ارت می‌تواند مقاومت مخصوص خاک را نیز اندازه بگیرد.

ارت سنج کلمپی:

این نوع ارت تستر قادر به اندازه‌گیری جریان به کمک یک هادی است و سرعت تست آن بالا است. نحوه اندازه‌گیری با ارت‌سنج کلمپی به این صورت است که کلمپ این دستگاه باید به دور سیم یا میله‌ای که به چاه ارت منتهی می‌شود بسته شود. ساده‌ترین روش اندازه‌گیری مقاومت چاه ارت که دقت بالایی دارد، استفاده از ارت‌ سنج کلمپی است.

برای دریافت مشاوره بیشتر می توانید با ما در تهران ابزار در تماس باشید.