بررسی تخصصی سرج ارستر

سرج ارستر چیست:

سرج ارستر یک وسیله الکتریکی می باشد که برای محافظت از وسایل الکتریکی در مقابل جریان و ولتاژ غیر عادی به کار می رود و ولتاژ را در آستانه ۱۲۰ ولت نگه می دارد. وقتی آستانه ای بالاتر از ۱۲۰ ولت باشد سرج

ارستر ولتاژ را پایین می آورد یا آن را متوقف می کند. بدون این وسیله اگر ولتاژی بالاتر از ۱۲۰ ولت باشد آن دستگاه صدمه می بیند. به عبارت دیگر سرج ارستر ها از وسایل الکترونیکی در مقابل جریان برق بیش از حد محافظت می

کنند.

تکنولوژی استفاده شده:

مطابق استاندارد IEEE کاربردی ترین قطعات در ساختار سرج ارستر، متال اکسید وریستور (MOV)، دیود بهمنی و همچنین اسپارک گپ می باشد. این دستگاه وریستورها معمول ترین تکنولوژی برای حفاظت مدارات AC هستند.

مقدار جریان سرج یک وریستور به سطح مقطع عرضی و ترکیبات آن بستگی دارد. در حالت کلی، سطح مقطع عرضی بزرگ، ظرفیت بالای جریان سرج یک سرج ارستر را منجر می شود. متال اکسید وریستور معمولا به صورت گرد یا

مستطیل هستند اما در مجموعه ابعاد استانداردی از ۷ میلیمتر تا ۸۰ میلیمتر تولید می شوند. ظرفیت جریان قطعات این سرج ارسترها بسیار وسیع است و به سازنده سرج ارستر بستگی دارد.

انواع سرج ارستر:

نوع کلاس B یا تایپ І
نوع کلاس C یا تایپ ІІ
نوع کلاس B+C یا تایپ ІІ + І
نوع کلاس D
نوع دیتا و مخابراتی
نوع فتوولتاییک
اسپارک گپ

قرارگیری سرج ارستر در تابلو برق

با توجه به نوع کاربرد ارستر یا برقگیر ممکن است به شکل موازی بعد از کلید اصلی، پیش از کلید محافظ جریان (RCD) و یا از طریق پایه بر روی ریل تابلو برق قرار می گیرند. در غیر این صورت، جریان سرج به عنوان جریان پسماند

عمل نموده و باعث قطعی مدار می‌شود. ارستر های تولید شده در شرکت‌ های معتبر معمولا بصورت ماژولار هستند که از دو قطعه پایه و ماژول حفاظتی ساخته شده‌اند. ماژول حفاظتی که بشکل خشابی تعبیه شده وظیفه اتصال

سرج ارستر به تابلو برق را دارد.

اجزای تشکیل دهنده سرج استر ها:

سرج ارستر ها از اجزای زیادی تشکیل شده‌اند و این باعث شده این دستگاه‌ ها از تکنولوژی‌ های متعددی استفاده کنند اما به صورت کلی می‌توان به ۴ قطعه زیر اشاره کرد که در اکثر این دستگاه‌ ها وجود دارند:

وریستور:

قطعات الکتریکی هستند که وظیفه اصلی‌شان حفاظت از مدارها و سیستم‌های قدرت و تنظیم مقادیر نا خواسته ولتاژ های زود گذر است. در ولتاژ های پایین مقاومت این قطعه بالاست و با افزایش ولتاژ مقاومت این قطعه نیز کم می‌شود.

تریستور:

یک‌ نیمه‌ رسانا است که به صورت یک قطعه چهار لایه‌ای ساخته می‌شود، این قطعه به عنوان کلید به کار می‌رود.

دیود خنثی ساز:

یک قطعه الکترونیکی است که به منظور محافظت از قطعات حساس الکترونیکی در برابر افزایش ولتاژ لحظه‌ای به صورت موازی با آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

GDT:

یک قطعه تشکیل شده از ۲ الکترود که فضای بین الکترود ها را با یک گاز نجیب پر کرده است. زمانی که اختلاف پتانسیل ۲ الکترود بالا رود، گاز یونیزه شده و جریان بین ۲ الکترود برقرار می‌ شود.

روش نصب این دستگاه در مدارها چگونه است:

این وسیله به صورت سری یا موازی در مدار قرار می گیرد. اتصال سری یا موازی بستگی به نوع کاربرد آنها دارد. همیشه سرج ارستر بعد از کلید اصلی و قبل از کلید جریان باقیمانده RCD قرار می گیرد. اکثر سرج ارستر های تولید

شده توسط شرکتهای معتبر، به صورت ماژول هستند. معمولا از دو قطعه پایه و اجزا حفاظتی تشکیل می شود. اجزا حفاظتی به شکل خشاب مانند از پایه خارج شده یا به آن وارد میشود. هرچند در برخی ظرفیت های ضربه، پایه و

اجزا حفاظتی یکپارچه بوده و قابل جداسازی نیستند.

سرج ارستر در انواع مختلفی ساخته می شود. انواع تک فاز، فاز و نول، نول، دو فاز، دو فاز و نول، سه فاز و سه فاز و نول. هر یک از آن ها با توجه به کاربرد و محل و شرایط، مورد استفاده قرار می گیرد. مدار و عملکرد سرج

ارسترها از یکدیگر مستقل است. همچنین طول عمر سرج ارستر وا بستگی مستقیم به تعداد و قدرت صاعقه ها یا ضربات اضافه ولتاژهای حاصل از کلید زنی سوئیچینگ در شبکه دارد.