پایپینگ چیست؟
اصطلاح پایپینگ عموما در مسائل مربوط به انتقال سیال از طریق لوله، اتصالات مربوطه و شیرآلات به کار برده می شود. به عبارت دیگر به سیستم لوله کشی در تاسیسات پایپینگ گفته می شود. جهت اجرای پایپینگ اصولا لوله های با جنس فولاد، آلومینیوم، پلاستیک، فایبر گلاس، مس و حتی چوب و بتن مورد استفاده قرار می گیرند.
برای تشخیص، کنترل و تحت نظر داشتن فشار، دما و دبی جریان سیال معمولا از قطعات و اجزای روی خط از قبیل فیتینگ ها، شیر ها و سایر تجهیزات استفاده می شود. این موارد در شاخه طراحی لولهکشی صنعتی یا پایپینگ مورد بررسی قرار میگیرند. سیستمهای لولهکشی صنعتی در اسناد مربوط به “نمودار خطوط لوله و ابزار دقیق (P&ID)” نگهداری می شوند. شایان ذکر است که برای برخی از کاربردهای حساس و مهم از لولههایی با آلیاژهایی از قبیل اینکونل، تیتانیوم، فولادهای زنگ نزن و سایر فولادهای گرانقیمت استفاده میشود.
در گذشته نقشه های پایپینگ یا لوله کشی صنعتی توسط نقشه کش ها و بر روی کاغذ کالک انجام می گرفت. ولی در حال حاضر نقشه کشی های صنعتی توسط نرم افزارهای حرفه ای که اکثرا محصول شرکت اوتودسک هستند تهیه و تولید می شود.
کاربرد های پایپینگ:
سیستمهای لوله کشی در پتروشیمی، شهرسازی، صنایع غذایی، گاز، نفت، نیروگاه، ابزار دقیق، کاغذسازی، ساخت مواد نیمه رسانا، سازههای دریایی، لایروبی، تصفیه فاضلاب، کشاورزی، ساختمانسازی، راهسازی، تهویه و غیره کاربرد دارد. در تمام کاربردهای پایپینگ، مواد مایع، گاز، دوغاب و دیگر سیالات، برای مقاصد متفاوت از محلی به محل دیگر انتقال داده میشوند. نوع تجهیزات و سیستم لوله کشی مورد استفاده برای هر کاربرد به هدف کاربری وابسته است.
اجزای پایپینگ:
سیستمهای لوله کشی از اجزای مکانیکی نظیر لوله، تیوب، فیتینگ (اتصالات)، فلنج، گسکت (واشر آببندی)، پیچ، مهره، ولو (شیرآلات) و تجهیزاتی مانند اتصالات انبساطی، اتصالات انعطافپذیر، شلنگ فشار قوی، صافی، گیره، ابزار دقیق و جدا کننده تشکیل میشود. استفاده از این اجزا و تجهیزات مکانیکی، امکان انتقال مناسب سیالات در سیستمهای لولهکشی را فراهم میکند.
اتصالات در پایپینگ خطوط لوله:
اتصالات در پایپینگ صنعتی به منظور برقراری ارتباط در خطوط لوله، منطبق با سایز و شکل های مختلف و سایر اهداف مانند تنظیم و تعدیل جریان سیال به کار می روند.
اتصالات مورد استفاده در پایپینگ خطوط لوله به ویژه اتصالات نامتداول به منظور نصب نیاز به پول، زمان، متریال و ابزارآلات خاص دارند و بخش مهمی از پایپینگ صنعتی و سیستم لوله کشی را شامل می شود.
از نظر فنی شیرآلات صنعتی نیز نوعی از اتصالات هستند ولی معمولا بصورت جداگانه مورد مطالعه قرار می گیرند. عملکرد و نقش هر یک از اتصالات در پایپینگ خطوط لوله در ذیل به تفصیل تشریح شده است.
-
زانویی فلزی در پایپینگ صنعتی:
به منظور تغییر مسیر حرکت تحت زوایای مختلف در پایپینگ خطوط لوله از زانویی استفاده می شود.
-
نیپل در پایپینگ:
به منظور اتصال تجهیزات در پایپینگ صنعتی از نیپل استفاده می شود. نیپل در پایپینگ خطوط لوله اغلب بصورت دو سردنده می باشد و در مواردی نیز به شکل نیپل تمام دنده و نیپل آچارخور نیز تولید می شوند.
-
بوشن:
بوشن در دو نوع بوشن ساده و بوشن تبدیلی تولید می شود. به منظور اتصال بین دو لوله با سایز یکسان و یا متغیر در پایپینگ پتروشیمی و پالایشگاه از بوشن استفاده می شود.
-
مهره ماسوره:
به منظور سهولت در مونتاژ و دمونتاژ در پایپینگ خطوط لوله از مهره ماسوره استفاده می شود.
-
سه راهی و چهار راهی:
به منظور انشعاب گیری تحت زاویه ۹۰ درجه در پایپینگ خطوط لوله از سه راهی و چهارراهی استفاده می شود.
-
سه راهی Y:
در پایپینگ صنعتی به منظور انشعاب تحت زاویه ۴۵ درجه و در موارد خاص از سه راهی Y استفاده می شود.
-
خم U یا زانویی ۱۸۰ درجه:
در پایپینگ خطوط لوله به منظور تغییر مسیر جریان در جهت عکس جریان از زانویی یو استفاده می شود.
-
تبدیل:
به منظور کاهش سایز درخطوط لوله از تبدیل استفاده می شود و در دو نوع تبدیل هم مرکز و تبدیل غیر هم مرکز تولید می شود.
-
کپ و درپوش:
به منظور بستن و کور کردن در پایان لوله کشی از کپ و درپوش استفاده می شود.