تعریف صورت وضعیت:
در انتهای هر ماه شمسی پیمانکار طبق روال معمول باید صورت وضعیت امور انجام شده از اول کار تا آن تاریخ را بر اساس نقشه های اجرایی، دستور کار ها، صورتمجلس ها و سایر مدارک و مستندات موجود اندازه گیری کرده و مقدار مصالح و تجهیزات پای کار را تعیین می نماید. سپس بر اساس فهرست بهای منضم به پیمان، مبلغ صورت وضعیت را محاسبه کرده و آن را در آخر آن ماه به مهندس ناظر تحویل می دهد.
می توان اینطور گفت که صورت وضعیت به معنای گزارش ریز مقادیر انجام عملیات و مالی کردن آن به طور کامل به نام درخواست مالی دریافت وجه در قالب موضوع پیمان از بابت عملیات انجام شده و قیمت های توافق شده می باشد. همانطور که از اسم آن پیداست، صورت وضعیت، لیستی از وضعیت پروژه و مجموعه خدمات انجام شده، مصالح و مواد تهیه شده، حمل این مواد و مصالح، هزینه ساخت و ترکیب مواد و غیره می باشد. هر صورت وضعیت شامل مشخصاتی از پروژه و قرارداد و خلاصه متره همه آیتم های ذکر شده به همراه برآورد ریالی آن طبق فهرست بهای مربوط به آن پروژه از زمان عقد قرارداد می باشد.
در قرارداد هایی که بر اساس (فهرست بها) تهیه می شوند، پیمانکاران وظیفه دارند که کلیه احجام کار شده را اگر نیاز بود، ابتدا دستور کار کرده و سپس (صورتجلسه) نمایند و بعد از آن مقادیر تمام صورتجلسات را در ریز متره منظم به صورت وضعیت قید نمایند.
در کل یک صورت وضعیت استاندارد از بخش های زیر تشکیل می شود که عبارتند از:
- تجهیز کارگاه: هزینه های تجهیز با در نظر گرفتن پیشرفت عملیات تجهیز در هر صورت وضعیت پرداخت می شوند.
- امور فاکتوری: به آن قسمت از احجامی که به شکل فاکتوری مصالح لازم برای انجام عملیات خریداری شده اند، گفته می شود.
- خلاصه مالی کل: این بخش شامل مبلغ کل کار های انجام شده می باشد و در دو ستون ادعایی پیمانکار که با رنگ مشکی و مشاور که با رنگ قرمز می باشد قید شده است.
- خلاصه مالی فهرست بهای هر رشته به تفکیک: این امکان وجود دارد که یک صورت وضعیت شامل چندین فهرست بها باشد.
- ریز متره مقادیر گنجانده شده در ریز مالی
- ریز مالی آیتم های هر فهرست بها
- خلاصه متره، خلاصه اقلام ریز متره
- انواع صورت وضعیت ها از لحاظ زمان تهیه در طول زمان پروژه
- در پایان مقدار (مصالح پایکار) هم در صورت وضعیت درج می شوند.
انواع صورت وضعیت:
-
موقت (ماهانه):
در انتهای هر ماه، پیمانکار وضعیت امور انجام شده از شروع کار تا آن تاریخ را که طبق نقشه های اجرایی، دستورکار ها و صورتمجلس ها است را اندازه گیری نموده و مقدار مصالح و تجهیزات پایکار را تعیین می کند. سپس بر اساس روش های مندرج در قرارداد مبلغ آن را محاسبه کرده (محاسبه به روش فهرست بهایی و آیتمی یا به روش قیمت ثابت) و تسلیم مهندس ناظر می نماید.
مقادیر درج شده در انواع موقت و پرداخت هایی که بابت آن ها به عمل می آیند جنبه موقت و علی الحساب دارد و هر نوع اشتباه اندازه گیری و محاسباتی و جز اینها، در صورت وضعیت های بعدی یا در صورت وضعیت قطعی، اصلاح و رفع می گردد.
-
ماقبل قطعی (ماقبل آخر):
این صورت وضعیت آخرین صورت‌وضعیت موقت ارائه شده از طریق پیمانکار می باشد. اگر بخواهیم بر اساس شرایط عمومی پیمان به این قضیه بپردازیم باید گفت که در تبصره ۱ ماده ۳۴ شرایط عمومی پیمان آمده است که حداکثر تا یک ماه پس از تحویل موقت، آخرین صورت وضعیت موقت طبق ماده ۳۷ شرایط عمومی پیمان، بدون لحاظ کردن مصالح پایکار (مصالحی که پیمانکار برای اجرای عملیات مورد نظر خود قبل از اجرای کار در کارگاه و در پای کار خود انبار می کند) توسط پیمانکار تنظیم و تسلیم کارفرما می شود. درواقع این صورت وضعیت که در ماده ۳۴ شرایط عمومی پیمان از آن گفته شده است همان نوع ماقبل قطعی است.
طبق تبصره گفته شده چنانچه پیمانکار بدهکار نباشد یا جمع بدهی او از نصف کسور تضمین حسن انجام کار کمتر باشد، ضمانتنامه انجام تعهدات بی درنگ آزاد خواهد شد درواقع حسن صورت وضعیت ماقبل قطعی برای پیمانکار همین آزاد شدن ضمانتنامه اوست.
-
قطعی: