بررسی پتانسیومتر و رئوستا

پتانسیومتر چیست؟

پتانسیومتر وسیله ای است الکتریکی که به منظور اندازه گیری ولتاژ با دقت خیلی زیاد استفاده می شود. این وسیله که با نام پات (pot) هم شناخته می شود، با نوعی مقاومت متغیر ۳ پایانه تشکیل شده است و از طریق فراهم آوردن مقادیر مقاومت متنوع (به صورت دستی) جهت کنترل کردن جریان های الکتریکی کاربرد دارد. در واقع به عنوان به عنوان یک مدار تقسیم کننده (مقسم) ولتاژ، قابل تنظیم، ایفای نقش می کند.

پتانسیومتر

انواع پتانسومتر:

  • پتانسیومتر خطی:

از این پتانسیومتر ها زمانی استفاده می شود که نسبت تقسیم مقاومت متناسب با زاویه چرخش محور (موقعیت لغزنده) باشد. در واقع این مدل ها متشکل از یک المان مقاومت با مقطع ثابت هستند، در نتیجه مقاومت بین وایپر و یکی از پایانه ها متناسب با فاصله بین آن ها می باشد. لازم به ذکر است که از این پتانسیومتر در کنترلر های تنظیم کننده مرکز تصویر در اسیلوسکوپ اشعه کاتدی آنالوگ استفاده می شود.

  • پتانسیومتر لگاریتمی (logarithmic taper potentiometer):

این نوع از پتانسیومتر ها مجهز به یک بایاس مشخص در المان مقاومت هستند یعنی در صورتی که پیچ متصل به وایپر یا (slider) در وسط یک دور کامل باشد، مقدار مقاومت نصف کل مقدار آن نیست. همانطور که از نام این محصول پیداست، طراحی آن به گونه ای است که عملکردی لگاریتمی دارد. از آنجایی که در پتانسومتر های لگاریتمی، ساختار المان مقاومت به گونه ای است که مقاومت آن از یک سمت تا سمت دیگر متفاوت است، ولتاژ خروجی تابعی لگاریتمی از موقعیت اتصال لغزنده خواهد بود. از این محصول معمولا در تجهیزات صورتی و برای کنترل صدا استفاده شده کاربرد صنعتی به خصوصی ندارد.

مقایسه پتانسومتر خطی و لگاریتمی:

در پتانسومتر های خطی رابطه ای دقیق و خطر میان مقاومت و چرخش پیچ یا موقعیت اتصال لغزنده (slider) وجود دارد و این در حالی است که در انواع لگاریتمی، متناسب با کم و زیاد کردن پیج، تغییر مقاومت، خطی نیست و به صورت منحنی وار صورت می گیرد. درک انسان ها از میزان حجم صوتی به صورت لگاریتمی بوده و این تغییرات متناسب با همین شرایط طراحی شده است.

رئوستا چیست؟

در واقع رئوستا را می توان یک نوع سنسور دو سیمه تعریف کرد که از یک مسیر مقاومتی ساخته شده است که به یک پتانسیل الکتریکی مثلا ۱۲ ولت اتصال دارد و بر روی یک پایه مکانیکی حرکت می کند. می توان گفت ساختار این محصول به گونه ای است که دارای دو جای فیش سیاه متصل به دو سر ثابت می باشد و یک فیش قرمز متصل به سر لغزنده است که با جابجا کردن فیش ها می توانیم به روش های مختلف از رئوستا استفاده کنیم.

تفاوت رئوستا و پتانسیومتر:

در شباهت پتانسیومتر و رئوستا می توان اینطور گفت که هر دو مقاومت متغییر هستند؛ اما تفاوت آن ها در این است که از پتانسیومتر برای کنترل ولتاژ یا پتانسیل و از رئوستا برای کنترل جریان استفاده می‌ شود. 

رئوستا

از رئوستا معمولا به سه طریق استفاده می‌کنند:

  • در صورتی که دو جای فیش سیاه را به مدار جریان برق وصل کنیم، رئوستا به عنوان یک مقاومت ثابت می‌ باشد و حرکت لغزنده تاثیری در مدار ندارد.
  • همانطور که گفته شد، در صورتی که یکی از جای فیش‌ های سیاه و یک قرمز را به مدار جریان برق وصل کنیم، با حرکت لغزنده در یک سمت، مقاومت کم و در جهت عکس مقاومت مدار زیاد می‌ شود در نتیجه جریان کم و زیاد می‌ شود.
  • اگر دو جای فیش سیاه رئوستا را مستقیما به مولد برق وصل کنیم و قرمز را با یک سیاه مجددا به مدار الکتریکی اتصال دهیم، رئوستا درست همچون یک پتانسیومتر کار می‌ کند یعنی با حرکت لغزنده اختلاف پتانسیل دو سر مدار الکتریکی تغییر می‌ کند در نتیجه شدت جریان هم تغییر خواهد کرد، در این عمل رئوستا عمل پتانسیومتر را انجام می‌ دهد.

به طور کلی می توان گفت:

در شرایطی که از یک رئوستا استفاده کنیم، ولتاژ در داخل واحد کنترل الکترونیکی اندازه گیری می‌ گردد اما در پتانسیومتر، ولتاژ در خارج از واحد کنترل الکترونیکی اندازه گیری می‌ شود؛ در پتانسیومتر هنگامی که پایه متحرک تغییر می‌کند مقادیر متفاوتی از ولتاژ را به ما می‌ دهد که در این حالت یک تقسیم کننده ولتاژ را به وجود می‌ آورد.

تفاوت پتانسیومتر و رئوستا

برای دریافت مشاوره بیشتر در این زمینه، می توانید با ما در تهران ابزار در تماس باشید.

 

قبلی «
بعدی »

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

error: امکان راست کلیک وجود ندارد