آبکاری چیست؟
آبکاری به فرایندی گفته می شود که در آن به منظور جلوگیری از فرایند اکسیداسیون، سایش، افزایش مقاومت سطحی و … یک لایه از فلزات و یا غیر فلزات بر روی فلزات یا غیر فلزات دیگر قرار می دهند. این کار را ایرانیان باستان در ۲۰۰۰ سال پیش انجام می دادند.
در حال حاضر آبکاری فلزات به امری بسیار متداول و رایج تبدیل شده است. درواقع این کار در بیشتر صنایع اهمیت زیادی دارد. از این صنایع می توان به خودرو سازی، صنایع مخابرات، صنایع تولیدات قطعات الکترونیکی، صنایع تهویه مطبوع، صنایع ساخت در و پنجره و… اشاره نمود.
فرایند آبکاری چگونه انجام می شود؟
آند و کاتد (کاتد: قسمتی که قرار است پوشش دهی الکتریکی شود) هر دو درون یک حمام الکترولیتی غوطه ور می شوند که این حمام یک محلول است شامل نمک آن فلزی که قرار است لایه نشانی شود. یک جریان dc از میان این محلول می گذرد. پدیده انتقال یون های فلزی به سمت سطح کاتد اتفاق می افتد که در نهایت روی قطعه متصل به کاتد می نشیند.
پدیده آبکاری الکتروشیمیایی تقریباً شبیه پدیده الکتروفرمینگ است. هر دو طبق جایگزینی الکتریکی عمل می کنند.
اما تفاوت آن ها در این است که در آبکاری الکتریکی فلزی که نشانده می شود همان جنس فلزی است که قرار است آبکاری شود. در الکتروفرمینگ یک پوسته از روی قطعه مورد نظر برداشته می شود. پس از اینکه پوسته برداشته شد شیء مورد نظر توسط آبکاری کاملاً پوشش دهی می شود. پس از الکتروفرمینگ این امکان وجود دارد که آبکاری روی آن انجام شود و توسط پوشش دهی که انجام می‌شود باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی یا جذابیت بهتر برای محصولات زینتی شود.
علاوه بر اینکه دو روش گفته شده می‌توانند به صورت جداگانه استفاده شوند، همچنین می‌توانند به عنوان دو روش مکمل مورد استفاده قرار گیرند.
انواع آبکاری فلزات:
-
آبکاری برق:
آبکاری الکترولیز یک جایگزین ساده تر و مقرون به صرفه تر برای آبکاری به حساب می آید. این روش همچنین به عنوان آبکاری اتوکاتالیستی شناخته می‌شود، این روش راهی برای آبکاری بدون استفاده از منبع تغذیه خارجی است.
ابن فرآیند به خودی خود شامل قرار دادن قسمت در محلول آبی و رسوب دادن نیکل است. این موضوع باعث کاهش کاتالیزوری یون های نیکل به صفحه می‌شود، آبکاری الکترولیت برای قسمت هایی مناسب است که برای آن سطح بسیار سخت و مقاوم در برابرخوردگی لازم است.
-
آبکاری غوطه وری:
این فرآیند اعمال لایه های چسبنده فلزات نجیب به سطح فلز دیگر با فروبردن در محلول یون های فلزی نجیب تر است. بنابراین، هنگامی که قطعات فلزی ساخته شده از مواد مانند مس در اکترولیت قرار می‌گیرند، یون های فلزی نجیب تر قطعاتی را پوشش می دهند که مس الکترون های آن را آزاد می کند.
همچنین به عنوان جایگزینی فلزی یا آبکاری (dip piating) شناخته می‌شود. دقیقا مانند آبکاری الکتریسیته خارجی وجود ندارد این یک فرایند شیمیایی است.
دلایل آبکاری:
- مقاومت در برابر خوردگی را بهبود می بخشد.
- برای سفت شدن سطح مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- چسبندگی رنگ را بهبود می بخشد.
- فرسودگی بخشی را بهبود می بخشد.
- اصطکاک را کاهش می دهد.
- می تواند هدایت مواد را تغییر دهد.
- به عنوان سپر در برابر اشعه استفاده می شود.
- ظاهر فلزات ارزانتر در جواهرات را بهبود می بخشد.
چه موادی نیاز به آبکاری کروم دارند؟
آبکاری با کروم به طور معمول برای اقلام خانگی روزمره و قطعات خودرو از جمله موارد زیر اعمال می شود:
- دستگیره درب ، دستگیره های مورد استفاده در کالاهای مختلف
- اتصالات دوش ، شیرآلات حمام و توالت ، حلقه ها و رول های نگهدارنده حوله و دستمال کاغذی
- روشنایی داخلی و خارجی
- قطعات داخلی و خارجی خودرو
- قطعات موتور سیکلت
- قالب و ابزار پرس
- دریچه ها و پمپ
آماده سازی سطح محصول برای آبکاری فلزات:
آماده کردن سطح محصول قبل از آبکاری به معنی پاکسازی آن از هر نوع جرم و آلاینده ای می باشد که در صورت عدم پاکسازی باعث ایجاد ناهمواری در محصول نهایی و کیفیت پایین محصول خواهد شد. همچنین آلاینده ها می توانند مانع از رسوب و چسبندگی فلز آبکاری شوند و طول عمر مفید آن را کاهش می دهند. این کار در سه مرحله زیر انجام می شود:
- تمیز کردن محصول:
برای تمیز کردن اغلب از حلال های خاص قلیایی، آب یا پاک کننده های اسیدی استفاده می شود.
- پرداخت:
پرداخت به معنی یک دست کردن سطح محصول مثلاً با سمباده مخصوص است تا آبکاری به صورت یکنواخت و زیبا انجام شود.
- شستشوی کامل محصول:
شستشو آخرین مرحله آماده کردن سطح مورد نظر برای آبکاری است که ممکن است به روش فیزیکی یا شیمیایی بر حسب نوع محصول انجام شود. در تمیز کردن شیمیایی از حلال های مخصوص استفاده می شود. اما در تمیز کردن فیزیکی از انرژی مکانیکی مثل فشار زیاد آب و فرچه برای حذف آلاینده ها استفاده می کنند.
برای دریافت مشاوره بیشتر می توانید با ما در تهران ابزار در تماس باشید.