کلروفرم چیست؟

کلروفرم یک ماده شیمیایی است که در طبیعت یافت شده و به صورت مصنوعی نیز تولید می شود. بزرگترین دلیل اینکه همه کلروفرم را می شناسند این است که برای بیهوشی در طول تاریخ از استفاده شده است. اگرچه امروزه کلروفرم برای این منظور و این کاربرد استفاده نمی شود اما همچنان جایگاه خود را در حافظه ما حفظ کرده است. کلروفرم که با نام های تری کلرومتان و متیل تری کلراید نیز شناخته می شود، یک ترکیب شیمیایی با فرمول CHCl3 است. این ترکیب در دمای اتاق، یک مایع بی رنگ و فرار است اما قابل اشتعال نیست. این ترکیب شیمیایی یک حلال بسیار موثر برای ترکیبات آلی مختلف مورد استفاده در تحقیقات علمی و فرآیند های صنعتی است. 

کاربرد کلروفرم:

کلروفرم از مهمترین و بهترین آلکالوئید ها می باشد، به همین دلیل کاربرد فراوانی در صنایع دارویی برای استخراج آلکالوئیدها از مواد گیاهی دارد. این ماده به دلیل داشتن خاصیت بی حس کننده کاربرد بسیاری در پزشکی دارد.

ناگفته نماند به دلیل داشتن ضرر هایی که دارد این کاربرد بی حسی در پزشکی محدود شده تا آسیبی به بیمار وارد نشود.

• در استخراج آنتی بیوتیک ‌ها، ویتامین ‌ها، و طعم دهنده ‌ها به عنوان حلال کاربرد دارد.
• از آن جا که کلروفرم حلال بسیاری از ترکیبات آلی است، در صنعت، برای جداسازی چنین ترکیباتی استفاده می شود.
• در آزمایشگاه، به منظور نگهداری از بافت ‌های آلی مانند نمونه‌ های تشریحی ( از آن جا که مانع متلاشی شدن یا تجزیه‌ی آنها می‌شود ) کاربرد فراوانی دارد.
• کاربرد های فراوانی در زیست شناسی مولکولی دارد.
• در ساخت موادی مانند وینیل کلراید به کار می رود.
• از آنجایی که موجب کاهش دمای تتراکلریدکربن در کپسول های آتش نشانی می شود، به عنوان رسانای انتقال حرارت در این کپسول‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• واسطه در تولید رنگینه‌ ها و آفت کش‌ هایی مانند کلروپیکرین ( chloropicrin ) است.
• اغلب جهت به خواب رفتن بدون نسخه ‌ی پزشک به کار می رود زیرا استنشاق کلروفرم باعث خواب آلودگی می‌شود؛ اما از نظر پزشکان استفاده از این ماده به منظور خوابیدن خطرناک است.

طریقه استفاده از کلروفرم:

مدت ها قبل از استفاده از این ترکیب در کاربرد های صنعتی از آن به عنوان یک داروی بیهوشی قوی در عمل جراحی استفاده می شد. این ترکیب هنگام استنشاق یا بلع  اثرات ضد اضطراب، سرخوشی و آرام بخشی دارد. با این حال پس از مشخص شدن اثرات سمی آن بر بدن استفاده از تری کلرومتان به عنوان ماده بیهوشی منسوخ شد. جدیدترین خطرات سلامتی ناشی از این ترکیب شامل آسیب کلیه، کبد و اعصاب است.

وقتی صحبت از صنایع می شود تری کلرومتان هنوز یک ترکیب پرکاربرد با دو کاربرد اصلی است. یکی از رایج ترین کاربرد های صنعتی این ترکیب شیمیایی استفاده به عنوان حلال در تولید سموم دفع آفات است. این ترکیب برای استخراج آلکالوئیدها (مانند مورفین) با اهمیت دارویی از مواد گیاهی (مانند خشخاش) مفید است. تری کلرومتان یک معرف خوب است زیرا منبع دی کلروکربن است. هیدروکسید سدیم با کلروفرم و با کمک کاتالیزور برای تولید دی کلرو کربن استفاده می شود. به عنوان معرف به تولید بسیاری از مواد شیمیایی پیش ساز نیز کمک می کند.

این ترکیب شیمیایی همچنین به صورت صنعتی در مقیاس بزرگ به عنوان پیش ساز پلی تترااورواتیلن (PTFE)  استفاده می شود که کاربردهای مختلفی دارد. از ترکیب اخیر به عنوان پوشش و روکش لوله ها و تجهیزات ضد خوردگی استفاده می شود. این ترکیب شیمیایی همچنین به عنوان پیش ساز انواع مختلف مبرد استفاده می شود که در سیستم های تهویه مطبوع بسیار حائز اهمیت هستند.

کلروفرم چه جایگاهی در زندگی انسان دارد؟

شاید کمی عجیب به نظر برسد ماده ای که با زندگی بشر بسیار آمیخته است برای سلامتی بسیار مضر باشد. هرچند مدت زیادی است که از آن برای بیهوشی استفاده نمی شود. امروزه آسیب منفی داروهایی که برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرند برای سلامت انسان بسیار کمتر از تری کلرومتان است؛ با این وجود کلروفرم هنوز به طور فعال در صنایع شیمیایی استفاده می شود. تصور می شود که در آینده نزدیک ما از شر همه مواد شیمیایی که به طبیعت و افراد آسیب می رسانند، به ویژه تری کلرومتان خلاص می شویم.

متاسفانه  آب های ما به سرعت آلوده می شوند زیرا شهرداری های محلی در سراسر جهان از آن استفاده می کنند. روند کلرزنی آب آشامیدنی هنوز ادامه دارد و احتمال زیادی وجود دارد که مواد آلی موجود در آب و کلر با هم ترکیب شده و به اجزای خطرناکی مانند کلروفرم تبدیل شوند. هیچ راه حل دیگری برای این موضوع در حال حاضر وجود ندارد. با این حال  ما امیدواریم که این مسئله نیز در آینده نزدیک حل شود.

برای دریافت مشاوره بیشتر می توانید با ما در تهران ابزار در تماس باشید.